تأمین جریان برق مورد دستگاه‌ها و تجهیزات، نه تنها به منبع تولید انرژی الکتریکی نیاز دارد، بلکه وجود ابزارهایی برای انتقال این انرژی از منبع تولید به محل مصرف الزامی است. برای این منظور، از انواع سیم و کابل استفاده می‌شود. در این بین سیم افشان با توجه به ویژگی‌ها و خصوصیاتی که دارد، پرکاربردترین نوع سیم و کابل است. از این رو آشنایی با ویژگی‌ها و کاربردهای این نوع سیم جهت بکارگیری صحیح در سیستم‌های الکتریکی از اهمیت زیادی برخوردار است.
سیم افشان چیست؟
سیم افشان یکی از انواع سیم است که از چند رشته فلزی هادی بسیار نازک تشکیل شده که این رشته سیم‌ها توسط پوششی از جنس PVC احاطه شده‌اند. بهترین نوع فلز که به عنوان هادی در این سیم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، مس است. زیرا این فلز رسانایی بالا و همچنین مقاومت زیادی در برابر گرمای ناشی از جریان الکتریکی دارد. مس در صورت قرار گرفتن در مجاورت هوا اکسیده نشده و دچار زنگ‌زدگی نمی‌شود.
در سیم افشان به منظور پوشاندن رشته‌های نازک هادی فلزی از پوشش PVC/C استفاده می‌کنند. این ماده عایق از مقاومت بسیار خوبی در برابر خروج جریان الکتریسیته برخوردار است. بر اساس استانداردهای ملی و بین‌المللی، ضخامت عایق برای سیم‌های افشان باید در حدود 0.7 میلیمتر و بر اساس این قوانین، ضخامت عایق در سیم‌های افشان نیز نباید از 0.53 میلیمتر کمتر شود.
نحوه نامگذاری در سیم افشان
یکی از موارد مهم در تولید انواع سیم و کابل، نامگذاری آن‌ها است تا بتوان نوع سیم و سایر مشخصات آن را به راحتی تشخیص داد. برای نامگذاری انواع سیم از پارامترهای مختلفی مانند نوع عایق، جنس هادی، شکل هادی و… استفاده می‌شود و یک سری اعداد و حروف برای نمایش این مؤلفه‌ها بکار گرفته می‌شوند. در واقع از کنار هم قرار گرفتن این حروف و اعداد به راحتی می‌توان به نوع سیم و کاربرد آن پی برد. از جمله حروف مورد استفاده برای نامگذاری سیم افشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حرف N: نشان‌دهنده جنس هادی از مس نرم شده بر اساس استاندارد VDE آلمان
- حرف Y: نشان‌دهنده وجود عایق PVC دور هر رشته
- حرف S و Z: علامت سیم‌های مخصوص
- حرف A: نشان‌دهنده سیم مناسب برای سیم‌کشی داخل لوله
- حرف M: نشان‌دهنده مقاومت سیم در برابر رطوبت
کاربرد و مشخصات سیم افشان چیست؟
در مورد سیم افشان باید گفت که پرکاربردترین سیمی است که برای سیم‌کشی ساختمان‌های مسکونی، تجاری و حتی صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. انعطاف‌پذیری بالای سیم افشان باعث شده که برای استفاده در شرایطی که به پیچش سیم نیاز است، بهترین گزینه به حساب آید. این نوع سیم، برای استفاده در ماشین‌آلات و دستگاه‌های مختلف، داکت‌های زیرزمینی و تابلوهای فرمان، سیم افشان بهترین انتخاب است. کاربرد سیم افشان تنها به این موارد محدود نشده و در اکثر تجهیزات و لوازم خانگی از این سیم به منظور برقراری ارتباط دستگاه با پریز برق استفاده می‌شود.
از جمله مهم‌ترین مشخصات سیم افشان که باعث شده به یکی از پرکاربردترین انواع سیم تبدیل شود، عبارتند از:
- توانایی تحمل شرایط دمایی مختلف در محدود 5 تا 70 درجه سانتیگراد (البته این ویژگی تا حد زیادی به جنس رشته‌های هادی وابسته است؛ رشته‌های مسی در مقایسه با رشته‌های آلومینیومی از مقاومت و تحمل حرارتی بالاتری برخوردار هستند)
- مجهز به عایق از جنس PVC به عنوان بهترین عایق در برابر خروج جریان
- مقاومت و انعطاف‌پذیری بالا
- تولید بر اساس استاندارد ملی ISIRI 60702
انواع سیم افشان بر اساس ولتاژ
سیم افشان به عنوان پرکاربردترین نوع سیم در سیستم‌های الکتریکی و تجهیزات متنوع، در انواع مختلفی وجود دارد که بر اساس معیارهای مختلف دسته‌بندی می‌شود. یکی از معیارهای دسته‌بندی انواع سیم افشان، ولتاژ آن است که بر این اساس در دو نوع تقسیم‌بندی می‌شوند.
1- سیم افشان با ولتاژ نامی 500/300 ولت
از این نوع سیم افشان برای سیم‌کشی توکار در ساختمان‌های مختلف در داخل لوله‌های خرطومی و زیر گچ استفاده می‌شود. ولتاژ تست استاندارد در این نوع سیم 2000 ولت است که بر اساس استاندارد بین‌المللی IEC 06 60227 و استاندارد ملی ISIRI 60702 توسط تولیدکنندگان مختلف تولید و به بازار عرضه می‌شود. این نوع از سیم‌های افشان سطح مقطع‌های 0.5، 0.75 و 1 میلیمتر مربع در دسترس قرار دارند.
2- سیم افشان با ولتاژ نامی 450/750 ولت
این نوع از سیم‌های افشان به منظور استفاده در داخل وسایل الکتریکی، سیستم‌های روشنایی و به طور کلی محیط‌های خشک که رطوبت کمی دارند، بهترین گزینه هستند. ولتاژ تست استاندارد در این نوع سینم‌‍‌ها 2500 ولت است و سیم‌های افشان دارای سطح مقطع بیش از 1 میلیمتر مربع در این دسته قرار می‌گیرند.
انواع سیم افشان بر اساس هادی
یکی دیگر از معیارهای دسته‌بندی سیم افشان، جنس هادی مورد استفاده در آن‌ها است. بر این اساس انواع سیم افشان را می‌توان در دو دسته تقسیم‌بندی کرد.
1- سیم افشان آلومینیومی
فلز مس به عنوان یکی از فلزات گرانبها شناخته می‌شود و رشد قیمت آن در سال‌های اخیر باعث شده که تولیدکنندگان به دنبال استفاده از سایر فلزات به عنوان هادی در سیم افشان باشند. در این بین آلومینیوم بهترین انتخاب برای جایگزینی مس به حساب می‌آید. سیم‌های افشان آلومینیومی به منظور بکارگیری در سیستم‌های انتقال و توزیع برق عملکرد مناسبی دارند اما برای مصارف عمومی یا سیم‌کشی‌های داخلی به دلیل یک سری اشکالات فنی قابل استفاده نیستند.
فلز آلومینیوم از مقاومت الکتریکی بسیار قوی برخوردار است به همین منظور هنگام وجود تغییرات دمایی امکان اکسید شدن و خوردگی و همچنین احتمال خروج از محل اتصال در آن بالا است که می‌تواند منجر به قطع شدن رشته‌های هادی آلومینیومی به دلیل فشار شود. به همین منظور استفاده از این هادی در تولید سیم‌های افشان مناسب نیست. بر اساس ملزومات استاندارد ملی ISIRI 30840 و استاندارد بین‌المللی IECN 60228 از فلز آلومینیوم به عنوان هادی در سیم و کابل‌هایی می‌توان استفاده کرد که دارای سطح مقطع بیش از 10 میلیمتر مربع باشند.
2- سیم افشان مسی
همانطور که در تعریف سیم افشان اشاره شد، برای تولید این سیم‌ها معمولا از هادی مسی استفاده می‌شود که تعداد زیادی از رشته‌های نازک این فلز در کنار هم قرار داده شده و به عنوان هادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیم‌های مسی نرم شده از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار هستند. بیشتر بودن پیچش تارها در طول کل سیم در این نوع سیم افشان باعث شده که از مقاومت الکتریکی بیشتری در واحد طول برخوردار باشند.
سیم‌های افشان مسی را می‌توان در رشته‌ها و قطرهای مختلف در بازار مشاهده کرد. انعطاف‌پذیری بالا در این سیم‌ها باعث شده که بهترین گزینه برای استفاده در سیم‌کشی ساختمان باشند. سیم‌های افشان مسی را می‌توان با نشان اختصاری NYAF در بازار تشخیص داد که عمده موارد کاربرد آن به برق‌رسانی سیستم‌های روشنایی و پریزها در ساختمان‌های مختلف مربوط می‌شود.
سیم افشان ارت چیست؟
سیم ارت یا اتصال به زمین یکی دیگر از انواع سیم افشان است که به طور معمول با عایق سبز و زرد تولید شده و قابل تشخیص است. انعطاف‌پذیر سیم افشان ارت به قطر سیم بستگی دارد؛ به این ترتیب هر چه قطر سیم نازک‌تر باشد انعطاف‌پذیری آن بیشتری خواهد بود. اصلی‌ترین کاربرد سیم افشان ارت این است که جریان‌های الکتریکی اضافی به وجود آمده در مدار را در سیستم‌های الکتریکی و دستگاه‌های مختلف به منظور جلوگیری از خطراتی مانند اتصال کوتاه، برق‌گرفتگی، آتش‌سوزی و… به زمین منتقل کند.
سایز سیم افشان چقدر است؟
سیم‌های افشان با توجه به کاربرد گسترده‌ای که در سیستم‌های الکتریکی و تجهیزات و دستگاه‌های مختلف دارند، در انواع مختلفی از نظر سایز در دسترس هستند که با توجه به نیاز و کاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع سایز سیم افشان بر اساس سطح مقطع هادی به شرح زیر است:
- 0.5 میلیمتر
- 0.75 میلیمتر
- 1 میلیمتر
- 1.5 میلیمتر
- 2 میلیمتر
- 4 میلیمتر
- 6 میلیمتر
- 10 میلیمتر
- 25 میلیمتر
- 35 میلیمتر
- 50 میلیمتر
- 70 میلیمتر
- 95 میلیمتر
- 120 میلیمتر
- 150 میلیمتر
- 185 میلیمتر
- 240 میلیمتر
- 300 میلیمتر
- 400 میلیمتر
- 500 میلیمتر
تفاوت سیم افشان با سیم مفتولی چیست؟
سیم مفتول یکی دیگر از انواع سیم است که از یک رشته هادی فلزی تشکیل شده که توسط عایق از جنس PVC احاطه شده است. سیم‌های افشان و مفتولی به عنوان دو نمونه از پرکاربردترین انواع سیم تفاوت‌هایی نسبت به هم دارند که شامل موارد زیر است:
- انعطاف‌پذیری بالاتری سیم افشان در برابر سیم مفتولی
- مقاومت الکتریکی بیشتر هادی در سیم‌های افشان نسبت به سیم مفتولی
- قابلیت استفاده از سیم افشان در داکت‌های زیرزمینی، تابلوهای فرمان و ماشین‌آلات به دلیل انعطاف بالا
در مورد مقاومت الکتریکی در سیم‌های افشان و مفتولی باید به این نکته اشاره کرد که تفاوت زیادی بین آن‌ها وجود ندارد و این موضوع بیشتر در موارد خاص و همچنین مسافت‌های طولانی‌تر قابل تشخیص خواهد بود.
بهترین سیم افشان چه ویژگی‌هایی دارد؟
در زمان خرید بهترین سیم افشان باید به یک سری ویژگی‌ها و معیارها در این نوع از سیم‌ها توجه کرده و بر اساس این موارد بهترین گزینه را برای خرید انتخاب کرد. از مهم‌ترین ویژگی‌های بهترین سیم افشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برند سازنده مورد تأیید شرکت توانیر، وزارت نفت و صنایع پتروشیمی
- استاندارد بودن ضخامت روکش سیم
- استاندارد بودن حداکثر میزان مقاومت هادی سیم (نباید از 13.3 اهم بر کیلومتر بیشتر باشد)
- استاندارد بودن قطر هادی سیم
- جنس هادی سیم
- استاندارد بودن میزان مقاومت عایق سیم با توجه به دمای محل مورد استفاده
Your content held my attention from beginning to end.
This is the kind of content I always seek out online; truly educational and helpful.