کابل زره دار چیست؟ [معرفی انواع کابل زره‌دار]

در میان تجهیزات برق، الکترونیک و مخابرات یک نوع کابل ویژه وجود دارد. کابل زره دار با ساختار منحصر به فرد خود مقاومت بالایی در برابر سایش، ضربات مکانیکی، رطوبت و حتی مواد خورنده دارد. به همین علت از انواع کابل آرموردار برای انتقال جریان برق در مسافت‌های طولانی و محیط‌هایی با شرایط سخت استفاده می‌شود. ساختار این نوع کابل تفاوت‌های مهمی با سایر کابل‌ها دارد. در حال حاضر انواع مختلفی از کابل زره دار با ویژگی‌ها و مشخصات متنوع تولید می‌شوند. برای خرید کابل آرموردار باید مشخصات مدل‌های موجود را با کار مورد نظر خود مقایسه کنید. در ادامه مطلب به بررسی جزئیات بیشتری از انواع کابل آرموردار می‌پردازیم.

معرفی کابل زره دار (آرموردار)

همه کابل‌هایی که تا به امروز تولید شده‌اند؛ دارای یک سری لایه مشخص و مشترک هستند. هادی و عایق از جمله مهم‌ترین لایه‌های یک کابل محسوب می‌شوند. هادی کابل به انتقال جریان برق کمک کرده و جنس آن از مس یا آلومینیوم است. عایق هر کابل هم به استفاده ایمن از این تجهیزات و عدم انتقال جریان برق به بیرون از کابل کمک می‌کند. عایق‌ها نیز معمولا از PVC، XLPE و… تولید می‌شوند. در کابل‌های زره دار یک لایه منحصر به فرد و ویژه دیگر هم وجود دارد. این لایه اضافه بین هسته (هادی) و غلاف بیرونی کابل قرار می‌گیرد. هدف از قرارگیری این لایه، محافظت بیشتر از هادی کابل است.

به بیان دیگر چنانچه غلاف بیرونی کابل آرموردار هم آسیب ببیند، زره یا همان لایه اضافه از وارد شدن صدمه به هادی جلوگیری می‌کند. زره کابل‌های آرموردار از مواد مختلفی مانند فولاد، آلومینیوم، استیل و… تولید می‌شود. آرمور کابل زره دار ممکن است به صورت نوار، سیم یا لوله باشد. زره‌های فولادی در قالب نوار و سیم به دور هادی قرار می‌گیرند. انواع زره آلومینیومی هم به صورت سیم یا لوله نصب خواهند شد.

مشخصات کابل زره دار

فارغ از تفاوت‌های مهمی که کابل زره دار با سایر کابل‌ها دارد، انواع کابل آرموردار هم از یک سری تفاوت با یکدیگر برخوردار هستند. انواع کابل آرموردار از نظر جنس زره، تعداد لایه‌های پوشش دهنده، رنگ روکش، اندازه، جنس هادی، تعداد هسته و… با یکدیگر تفاوت دارند. به همین علت هنگام خرید کابل زره دار باید مشخصات همه مدل‌های موجود را بررسی و مقایسه کنید. باتوجه به مقاومت بالایی که کابل زره دار در برابر ضربات مکانیکی، فشار، خورندگی، سایش، رطوبت و حتی حرارت بالا دارد، از این نوع کابل برای انتقال جریان برق در شرایط سخت استفاده می‌شود. کابل آرموردار قابلیت دفن در زیر زمین، عبور از میان دیوار، نصب در پالایشگاه، پمپ بنزین و به طور کلی شرایط غیر عادی را دارد.

ساختار کابل زره دار

همانطور که گفتیم در ساختار تمامی کابل‌ها یک سری لایه مشترک وجود دارد. کابل‌های زره دار در کنار این ساختار مشترک، حداقل یک لایه اضافه هم دارند. در ادامه مطلب لایه‌های موجود در ساختار کابل آرموردار را معرفی می‌کنیم:

• هادی: یک یا چند رشته از جنس مس یا آلومینیوم که وظیفه انتقال جریان برق را برعهده دارند.
• عایق: برای جلوگیری از انتقال جریان برق از هادی به خارج از کابل آرموردار یک لایه عایق از جنس PVC یا XLPE بر روی آن قرار می‌گیرد.
• ملافه: این لایه هم از جنس پی وی سی بوده و به منظور محافظت بیشتر از هادی نصب می‌شود.
• زره: آرمور یا زره از جنس فولاد، آلومینیوم، استیل و… تولید شده و هادی را احاطه می‌کند.
• غلاف بیرونی: لایه‌ای از جنس PVC، PE و… که در خارجی‌ترین لایه کابل زره دار قرار گرفته و آرمور را پوشش می‌دهد.

نکته: ملافه هم یک لایه محافظتی است، ولی از پی وی سی تولید می‌شود. به همین علت مقاومت چندان زیادی در برابر فشار، حرارت یا مواد خورنده ندارد. در حالی که زره کابل آرموردار از فلزات مقاوم مانند فولاد یا آلومینیوم تولید می‌شود. بنابراین نباید ملافه و زره را یک لایه در نظر گرفته و به اشتباه آن‌ها را نام ببرید.

کاربرد کابل زره دار

انواع کابل آرموردار به واسطه ویژگی‌های منحصر به فردی که دارند، در محیط‌های ویژه‌ای نصب می‌شوند. کاربرد کابل‌های زره دار با سایر انواع کابل، یکسان نیست. از جمله مهم‌ترین زمینه‌های استفاده از کابل آرموردار می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1_ سیستم انتقال اطلاعات

آیا می‌دانید انواع کابل زره دار علاوه بر اینکه مقاومت مکانیکی بالایی دارند، میزان اختلال و نویز در انتقال اطلاعات را هم به حداقل می‌رسانند؟ به همین علت از کابل‌های آرموردار مخابراتی، تلویزیونی، رادیویی، الکترونیکی، فیبر نوری و… برای انتقال اطلاعات استفاده می‌شود.

2_ سیستم قدرت

ویژگی‌های منحصر به فرد کابل آرموردار این تجهیزات را به یکی از بهترین انتخاب‌ها برای انتقال جریان الکتریسیته در سیستم‌های قدرت تبدیل کرده است. از جمله مهم‌ترین کابل‌های زره دار قابل استفاده در سیستم قدرت می‌توانیم به کابل مغناطیسی، فشار قوی، هوایی و… اشاره کنیم.

3_ سیستم‌های ابزار دقیق و تجهیزات مکانیکی

مقاومت مکانیکی بالا و کاهش میزان تاثیرپذیری از نویز، زمینه استفاده از کابل زره دار را برای سیستم‌ها و تجهیزات ابزار دقیق فراهم کرده است. به این ترتیب نه تنها کابل زره دار تحت تاثیر شرایط سخت محیطی قرار نمی‌گیرد، بلکه میزان خطای عملکرد ابزارهای دقیق را نیز افزایش می‌دهد.

معرفی انواع کابل زره دار

شرکت‌های فعال در صنعت برق و الکترونیک، مانند سایر تجهیزات، انواع مختلفی از کابل زره دار را هم تولید می‌کنند. انواع کابل آرموردار را می‌توانیم با در نظر گرفتن معیارهای مختلف دسته‌بندی کنیم. برای انتخاب کابل زره دار مناسب باید با انواع این تجهیزات و ویژگی‌های آن‌ها آشنا باشید. در ادامه مطلب به بررسی انواع کابل آرموردار می‌پردازیم:

معرفی انواع کابل زره دار بر اساس سطح مقطع و جنس سیم

از جمله مهم‌ترین معیارهایی که برای دسته‌بندی کابل زره دار مورد توجه قرار می‌گیرد، می‌توانیم به جنس و شکل سطح مقطع سیم اشاره کنیم. با در نظر گرفتن این موضوع، انواع کابل آرموردار در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:

1_ کابل زره پوش با سیم گرد

چنانچه از یک کابل مارپیچ یا شافت منعطف که به دور یک سیم پیچیده شده است، استفاده شود؛ کابل ایجاد شده، کابل زره پوش با سیم گرد نام دارد.

2_ کابل زره پوش با سیم تخت

کابل زره پوش با سیم تخت (صاف) طی فرآیند مونتاژ یک سیم فولادی ضد زنگ چند لایه مسطح با طناب مارپیچی تولید می‌شود.

3_ کابل زره دار سیم افشان یا بافت مسی

ساختار سیمی این نوع کابل آرموردار، نازک‌تر بوده و هادی آن از مس تولید می‌شود. به همین علت برای پروژه‌هایی که محافظت بالا از هادی کابل مورد توجه نیست، کاربرد دارد.

4_ کابل آرموردار مقاوم به حریق

همانطور که گفتیم زره کابل آرموردار می‌تواند از جنس فلزاتی مانند فولاد، آلومینیوم، استیل و… باشد. چنانچه در ساختار کابل زره دار یک لایه سیلیکونی به عنوان عایق وجود داشته باشد؛ کابل در برابر تماس با حرارت بالا نیز مقاوم خواهد بود. این نوع کابل را کابل زره دار مقاوم به حریق می‌نامند. توجه داشته باشید؛ زره و عایق در ساختار کابل آرموردار، دو لایه متفاوت هستند.

معرفی انواع کابل زره دار بر اساس جنس زره

زره کابل‌های آرموردار از فلزات مختلفی تولید می‌شود. بنابراین انواع کابل زره دار از ویژگی‌های متفاوتی برخوردار هستند. در ادامه مطلب به معرفی انواع کابل آرموردار با در نظر گرفتن جنس زره آن‌ها می‌پردازیم:

1_ کابل زرهی SWA یا فولادی

رایج‌ترین کابل زره دار تولید شده، کابل زرهی SWA یا فولادی است. زره این کابل در قالب یک سیم فولادی به دور هسته می‌پیچد. مقاومت بسیار زیاد فولاد در برابر فشار، ضربات مکانیکی و رطوبت، این نوع کابل را به یکی از بهترین انتخاب‌ها برای مناطقی با شرایط سخت و مرطوب تبدیل کرده است. از مدل‌های مختلف کابل SWA برای کاربری مسکونی، تجاری، عبور از دیوارهای بلند و… استفاده می‌شود.

2_ کابل زرهی نوار فولادی STA

برای تولید کابل‌های زره دار علاوه بر سیم فولادی از نوارهایی به همین جنس هم استفاده می‌شود. در کابل زره دار STA یک نوار فولادی به دور هسته قرار گرفته و از آن محافظت می‌کند. میزان مقاومت کابل STA نسبت به کابل زرهی سیم فولادی، بسیار بیشتر است. به همین علت از کابل‌های زره دار نوار فولادی برای دفن در زمین و محیط‌هایی با شرایط سخت‌تر استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کابل زرهی STA مقاومت بسیار زیاد آن‌ها در برابر جوندگان است.

3_ کابل زره دار AWA یا آلومینیومی

زره برخی از کابل‌های آرموردار را از جنس آلومینیوم تولید می‌کنند. از هسته این نوع کابل با استفاده از یک سیم آلومینیومی محافظت می‌شود. آلومینیوم نیز مقاومت بالایی در برابر فشار و ضربات مکانیکی دارد، ولی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آلومینیوم انعطاف‌پذیری بیشتر آن نسبت به فولاد است. به این ترتیب از کابل AWA برای محیط‌هایی که فضای محدود دارند و به اصطلاح تنگ هستند، استفاده می‌شود. نصب کابل آرموردار AWA نیز نسبت به STA و SWA آسان‌تر است.

انواع کابل زره دار بر اساس تعداد هسته و فاز

یکی دیگر از معیارهای مهم برای دسته‌بندی کابل آرموردار، تعداد هسته و فاز است. انواع کابل آرموردار از نظر این ویژگی با یکدیگر تفاوت داشته و در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:

1_ کابل زره دار تک فاز

این کابل زره دار از نوع تک فاز بوده و دارای هسته‌های رنگی است. زره کابل آرموردار تک فاز یک سیم فولادی مقاوم است. مقاومت بسیار زیاد کابل زره دار تک فاز استفاده از آن برای دفن در زمین را امکان‌پذیر کرده است. از کابل زره دار نامبرده برای کارهای بیرونی، نصب در باغ، گاراژ و… استفاده می‌شود. کابل زره دار تک فاز دارای هسته‌هایی به رنگ آبی، قهوه‌ای، زرد یا سبز است. کابل دارای هسته آبی برای نول، قهوه‌ای جهت اتصال فاز و سبز و زرد هم به عنوان اتصال زمین کاربرد دارند. انواع مختلف کابل زره دار تکفاز سیم فولادی فقط از نظر هسته با یکدیگر تفاوت دارند.

2_ کابل زره دار سه هسته ای

در ساختار این نوع کابل زره دار سه عدد هسته وجود دارد. زره کابل سه هسته‌ای معمولا سیم فولادی است. از کابل‌های آرموردار سه هسته‌ای 10 میلی متری برای انتقال جریان برق به محیط‌های مسکونی، انبارها، باغ، تامین روشنایی، درب برقی، سیستم‌های گرمایشی، تجهیزات قدرت و… استفاده می‌شود. مدل‌های 6 میلی متری این نوع کابل هم برای استخر، جکوزی و خانه باغ‌ها کاربرد دارند.

3_ کابل زره دار چهار هسته ای

برای انتقال جریان با ولتاژ پایین در سیستم‌های تکفاز از کابل زره دار چهار هسته‌ای 6 میلی متری استفاده می‌شود. این نوع کابل دارای سه عدد سیم مسی عایق شده با رنگ‌های قهوه‌ای، آبی، سبز یا زرد است. یک سیم غیر عایق هم به عنوان زره کابل عمل می‌کند. از جمله مهم‌ترین کاربردهای کابل زره دار چهار هسته‌ای می‌توانیم به نصب پنل‌های خورشیدی، روشنایی با ولتاژ پایین، فن‌های استخراجی ولتاژ کم و… اشاره کنیم.

تفاوت کابل ‌های زره دار و بدون زره در چیست؟

تفاوت میان کابل‌های زره دار و بدون زره به واسطه وجود یک لایه محافظتی ویژه شکل می‌گیرد. زره یا همان لایه محافظتی اضافی از فولاد، آلومینیوم، استیل و… تولید می‌شود. رایج‌ترین لایه‌های محافظتی کابل‌های زره دار نیز سیم فولادی و نوار فولادی هستند. به واسطه وجود همین لایه اضافه، تفاوت‌های زیر میان کابل‌های زره دار و بدون زره ایجاد می‌شوند:

• مقاومت مکانیکی کابل‌های زره دار بسیار بیشتر از کابل‌های بدون زره است.
• انواع کابل آرموردار در برابر رطوبت، خورندگی و دفن در زمین مقاوم هستند.
• مدل‌هایی از کابل زرهی، مقاومت بسیار زیادی نسبت به حرارت بالا و آتش‌سوزی دارند.
• کابل‌های آرموردار بدون نیاز به استفاده از کانال الکتریکی، اتصالات، انحرافات گران قیمت و… محافظت بالایی از هادی انجام می‌دهند.
• برای نصب کابل آرموردار به خم کردن خاص یا استفاده از ابزارهای برش نیاز ندارید.
• نصب کابل زرهی به ویژه مدل‌هایی با زره آلومینیومی در فضاهای تنگ و پیچیده، بسیار آسان است.

بنابراین از انواع کابل زره دار برای نصب در محیط‌هایی با شرایط سخت و ویژه استفاده می‌شود. هنگام خرید کابل آرموردار باید به مشخصات فنی مدل‌های موجود و برند تولید کننده توجه کنید. برای خرید بهترین کابل زره دار با قیمت مناسب هم باید به فروشگاه‌های معتبر مراجعه نمایید.